علت تپش قلب در خواب چیست؟
تپش قلب در خواب یکی از تجربه‌های نگران‌کننده‌ای است که بسیاری از افراد آن را حس کرده‌اند؛ حالتی که ناگهان از خواب بیدار می‌شویم و متوجه می‌شویم ضربان قلب‌مان به‌سرعت می‌زند یا حس لرزش در قفسه سینه داریم. اما واقعاً علت تپش قلب در خواب چیست؟ آیا این موضوع خطرناک است؟ و آیا عواملی مانند تشک، وضعیت خواب یا شرایط محیطی می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند؟ در این مقاله، با نگاهی علمی و ساده، دلایل احتمالی تپش قلب در خواب و راهکارهای کاهش آن را بررسی می‌کنیم.
علت تپش قلب در خواب شبانه چیست؟
تپش قلب در خواب شبانه حالتی است که فرد با احساس ضربان سریع یا لرزش در قفسه سینه از خواب بیدار می‌شود. این وضعیت می‌تواند به‌دلیل استرس، مشکلات تیروئید، مصرف کافئین، یا شرایط محیطی مثل گرمای بیش از حد ایجاد شود، در ادامه دلایل تپش قلب در خواب را بررسی خواهیم کرد:
۱. اضطراب و استرس پنهان در طول روز
یکی از شایع‌ترین علت‌های تپش قلب در خواب، استرس و اضطراب است. ذهن انسان حتی در زمان استراحت هم فعال است و اگر در طول روز تنش زیادی را تجربه کرده باشید، شب هنگام ممکن است بدن با ترشح هورمون‌هایی مانند آدرنالین، واکنش نشان دهد.
این واکنش باعث افزایش ضربان قلب در خواب می‌شود. گاهی فرد از خواب می‌پرد و احساس می‌کند قلبش “در حال بیرون زدن” است.
تمرینات تنفسی قبل از خواب، مراقبه یا گوش دادن به موسیقی آرام، می‌تواند این حالت را کاهش دهد. همچنین داشتن محیط خواب آرام و تشک طبی مناسب نقش زیادی در کاهش تنش‌های فیزیکی بدن دارد؛ چون بدن وقتی در وضعیت درست قرار می‌گیرد، سیستم عصبی خودکار هم راحت‌تر آرام می‌شود.
همچنین بخوانید» تفاوت خواب در زنان و مردان چیست؟
۲. اختلالات تیروئید و مشکلات هورمونی
تیروئید بیش‌فعال (پرکاری تیروئید) یکی از عوامل مهم افزایش ضربان قلب، حتی در زمان خواب است. وقتی تیروئید بیش از حد هورمون تولید کند، متابولیسم بدن بالا می‌رود و در نتیجه قلب سریع‌تر می‌تپد.
خانم‌ها بیشتر از آقایان به مشکلات تیروئید دچار می‌شوند و این اختلال می‌تواند باعث بی‌خوابی، تپش قلب و حتی تعریق شبانه شود.
در چنین مواردی حتماً باید با پزشک مشورت شود، اما در کنار درمان دارویی، اصلاح عادات خواب نیز ضروری است. خوابیدن در وضعیت صحیح، به گردش خون طبیعی کمک می‌کند و از فشار بیش از حد بر قفسه سینه و قلب جلوگیری می‌نماید.
۳. مصرف بیش از حد کافئین یا داروها
کافئین موجود در قهوه، چای یا نوشابه‌های انرژی‌زا، اثر مستقیم بر ضربان قلب دارد. مصرف این نوشیدنی‌ها در ساعات پایانی روز می‌تواند باعث تپش قلب شبانه شود. برخی داروهای ضداحتقان، داروهای لاغری و حتی قرص‌های ضدافسردگی نیز ممکن است چنین عارضه‌ای ایجاد کنند.
پیشنهاد می‌شود حداقل ۶ ساعت قبل از خواب از مصرف مواد محرک خودداری کنید و در عوض از دمنوش‌های آرام‌بخش مانند بابونه یا سنبل‌الطیب استفاده کنید.
۴. تنگی نفس یا وقفه تنفسی در خواب (Sleep Apnea)
وقفه تنفسی یا آپنه خواب زمانی رخ می‌دهد که مسیر تنفس به‌صورت موقت در طول خواب بسته می‌شود. بدن برای جبران کمبود اکسیژن، قلب را وادار می‌کند سریع‌تر کار کند. نتیجه، تپش قلب یا حتی بیدار شدن ناگهانی از خواب است.
این اختلال معمولاً در افرادی با اضافه وزن یا خوابیدن در وضعیت نامناسب بیشتر دیده می‌شود. تنظیم ارتفاع بالش، انتخاب تشک مناسب با پشتیبانی کافی برای گردن و شانه‌ها، و حفظ وضعیت تنفس باز می‌تواند از بروز این مشکل بکاهد.
۵. کم‌خونی یا فقر آهن
وقتی سطح هموگلوبین در خون پایین باشد، اکسیژن کافی به بافت‌ها نمی‌رسد. در نتیجه قلب مجبور می‌شود سریع‌تر بتپد تا این کمبود را جبران کند.
افرادی که دچار کم‌خونی‌اند، ممکن است شب‌ها احساس تپش قلب یا بی‌قراری داشته باشند. در این موارد مصرف غذاهای سرشار از آهن و مراجعه به پزشک ضروری است.
همچنین بخوانید» تشک پلی‌اورتان کولتکس یا تشک لاتکس؟
۶. دمای محیط و کیفیت خواب
گاهی علت تپش قلب در خواب، نه بیماری است و نه استرس؛ بلکه به دمای بالای محیط یا تشک غیراستاندارد مربوط می‌شود. وقتی بدن بیش از حد گرم شود، برای تنظیم دما ضربان قلب افزایش می‌یابد.
تشک‌های معمولی که تهویه خوبی ندارند، گرما را در خود نگه می‌دارند و باعث افزایش تعریق و تپش قلب می‌شوند. در مقابل، تشک طبی با تهویه هوا و ساختار لاتکس طبیعی، جریان هوا را حفظ کرده و دمای بدن را متعادل می‌کند. همین موضوع می‌تواند به شکل مستقیم از افزایش ناگهانی ضربان قلب جلوگیری کند.
۷. افت قند خون در نیمه‌شب
افت قند خون یکی از علت‌هایی است که کمتر به آن توجه می‌شود. وقتی سطح قند خون پایین بیاید، بدن آدرنالین آزاد می‌کند تا انرژی مورد نیاز را تأمین کند، که همین موضوع باعث تپش قلب می‌شود.
برای جلوگیری از این اتفاق، بهتر است شام سبک اما کامل بخورید و از حذف وعده‌ها به‌ویژه در افراد دیابتی پرهیز کنید.
۸. ارتباط کیفیت خواب و تشک با سلامت قلب
اگرچه ممکن است عجیب به نظر برسد، اما انتخاب تشک نامناسب در طولانی‌مدت می‌تواند باعث افزایش تپش قلب شود. چرا؟
وقتی تشک بیش از حد سفت یا نرم باشد، بدن در طول خواب در وضعیت فیزیولوژیکی صحیح قرار نمی‌گیرد. این موضوع گردش خون را مختل کرده و باعث استرس فیزیولوژیکی در بدن می‌شود. در نتیجه، سیستم عصبی سمپاتیک فعال شده و ضربان قلب بالا می‌رود.
استفاده از تشک طبی با طراحی ارگونومیک و قابلیت پشتیبانی از ستون فقرات می‌تواند تأثیر محسوسی در آرامش بدن و کاهش تپش قلب هنگام خواب داشته باشد.
همچنین بخوانید» علت گود رفتن تشک چیست؟
چه زمانی باید نگران تپش قلب در خواب باشیم؟
اگر تپش قلب همراه با علائمی مثل تنگی نفس، سرگیجه، تعریق زیاد یا درد قفسه سینه باشد، حتماً باید توسط پزشک بررسی شود. اما اگر فقط گاهی احساس می‌کنید در خواب ضربان قلب‌تان بالا می‌رود، با تغییر سبک زندگی، تنظیم تغذیه و بهبود شرایط خواب می‌توان آن را کنترل کرد.
خواب کافی، محیط خنک، تغذیه متعادل و استفاده از تشک طبی استاندارد می‌تواند نقش بزرگی در بازگشت آرامش قلب داشته باشد.
نتیجه‌گیری
تپش قلب در خواب لزوماً نشانه بیماری قلبی نیست، اما بی‌توجهی به آن می‌تواند باعث اضطراب و اختلال خواب شود. شناخت علت اصلی، اولین قدم برای درمان است. با بررسی شرایط جسمی، مراجعه به پزشک، و اصلاح سبک خواب از جمله استفاده از تشک مناسب و تهویه خوب اتاق می‌توان خواب آرام و ضربان قلب طبیعی را دوباره تجربه کرد.
برچسب ها