چرا هنگام خواب عرق می‌کنیم؟

تعریق شبانه یا عرق کردن هنگام خواب، یکی از مشکلات شایعی است که بسیاری از افراد تجربه می‌کنند. در حالت طبیعی، بدن با تعریق، دمای خود را تنظیم می‌کند تا در طول شب خنک بماند. اما اگر این تعریق بیش‌ازحد باشد، ممکن است نشان‌دهنده وجود یک مشکل در محیط خواب، انتخاب تشک و بالش، یا حتی برخی مشکلات جسمی باشد. به‌ویژه استفاده از تشک و بالش‌های نامناسب که تهویه هوای ضعیفی دارند، باعث تجمع گرما در بدن و افزایش تعریق می‌شوند. در این مطلب، با دلایل اصلی عرق کردن در خواب آشنا می‌شویم و راهکارهای مؤثری برای پیشگیری از آن بررسی خواهیم کرد.

علت عرق کردن سر و گردن در خواب چیست؟

تعریق شبانه یا «نایت سوییت» (night sweats) به تعریق شدید گفته می‌شود که ممکن است لباس یا ملافه را خیس کند. در بسیاری از موارد این اتفاق یک واکنش طبیعی بدن برای پایین آوردن دمای مرکزی است؛ اما اگر عرق کردن به‌صورت مکرر و شدید رخ دهد یا با علائم دیگری همراه باشد، باید آن را جدی گرفت چون می‌تواند شاخصی از عوامل محیطی (مثل دمای اتاق، تشک یا بالش نامناسب، ملحفهٔ غیرقابل تنفس) یا علل پزشکی (تغییرات هورمونی، عفونت‌ها، برخی داروها، اختلالات تیروئیدی و گاهی بدخیمی‌ها) باشد. به عبارت دیگر: اگر شب‌ها به‌خاطر شرایط محیط خواب (تشک/بالش/رویهٔ رختخواب و دمای اتاق) عرق می‌کنید، با اصلاح همین فاکتورها معمولا مشکل بهبود پیدا می‌کند؛ اما اگر با تعریق شبانه علائم دیگری مثل کاهش وزن بی‌دلیل، تب، یا خستگی مزمن همراه است، لازم است با پزشک مشورت کنید.

نقش دمای بدن در تعریق شبانه

دمای بدن در طول شب به‌طور طبیعی تغییر می‌کند. وقتی این دما بیش‌ازحد بالا برود، سیستم تعریق فعال می‌شود تا بدن خنک شود. اما اگر تشک یا بالش باعث نگه‌داشتن گرما شود، این فرآیند بیش‌ازحد فعال شده و تعریق آزاردهنده ایجاد می‌کند.

تشک نامناسب و تجمع گرما

تشک‌هایی که از فوم‌های غیراستاندارد یا مواد بی‌کیفیت ساخته شده‌اند، گرما را در خود حبس می‌کنند و گردش هوا در آن‌ها ضعیف است. تشک‌ طبی لاتکس دانلوپیلو آلمانی با فناوری تهویه پیشرفته، هوا را درون تشک به گردش درمی‌آورند و از تجمع گرما جلوگیری می‌کنند.

بالش‌های غیرتنفسی و تعریق گردن

بالش‌هایی که جنس آن‌ها از الیاف مصنوعی و فشرده است، جریان هوا را محدود کرده و باعث گرم‌شدن گردن و سر می‌شوند. استفاده از بالش‌های ارگونومیک و خنک دانلوپیلو، می‌تواند تعریق شبانه را به حداقل برساند.

بیماری‌ها و مشکلات سلامتی مؤثر بر تعریق سر

برخی بیماری‌ها مانند پرکاری تیروئید، عفونت‌ها یا اختلالات هورمونی می‌توانند باعث تعریق شبانه شوند. در این شرایط، مشاوره با پزشک ضروری است.

دمای اتاق و تهویه نامناسب

دمای بالای اتاق یا نبود تهویه مناسب، می‌تواند تعریق شبانه را تشدید کند. دمای ایده‌آل اتاق خواب بین ۱۸ تا ۲۲ درجه سانتی‌گراد است.

همچنین بخوانید: علت بی خوابی و تشک نامناسب

علت عرق کردن مردان در خواب

در مردان، چند عامل فیزیولوژیک و رفتاری می‌تواند باعث تعریق شبانهٔ بیشتر شود. از نظر فیزیولوژیک، مردان عموماً متابولیسم پایهٔ (BMR / RMR) بالاتری نسبت به زنان دارند، بخشی از این تفاوت مربوط به جرم بدون چربی (fat-free mass) بیشتر در مردان است. و متابولیسم بالاتر یعنی تولید گرمای داخلی بیشتر؛ بنابراین در شرایط یکسان، احتمال ایجاد گرمای اضافی و فعال شدن سیستم تعریق بالاتر است. همچنین نقش هورمون تستوسترون در تقویت پاسخ تعریق مطرح شده است. مطالعات نشان می‌دهند تستوسترون می‌تواند آستانهٔ فعال‌سازی غدد عرق را پایین بیاورد و میزان تولید عرق در پاسخ به تحریک را افزایش دهد.

همچنین از منظر رفتاری، مردان اغلب فعالیت بدنی بیشتری دارند و یا پوشش خواب سنگین‌تری انتخاب می‌کنند که همه اینها می‌تواند تعریق را تشدید کند.

تفاوت‌های هورمونی و متابولیسم بالاتر

هورمون تستوسترون و متابولیسم بالاتر، سبب افزایش دمای بدن مردان در خواب می‌شود. این موضوع در ترکیب با تشک نامناسب، تعریق را بیشتر می‌کند.

فعالیت بدنی زیاد و تأثیر آن بر دمای بدن

مردانی که فعالیت بدنی بالایی دارند، معمولاً دمای بدن بالاتری هنگام خواب دارند. اگر تشک نتواند گرما را دفع کند، تعریق تشدید می‌شود.

تأثیر تشک و بالش‌های غیراستاندارد بر تعریق مردان

تشک‌های بدون تهویه و بالش‌های غیرتنفسی، با حبس گرما باعث افزایش عرق شبانه در مردان می‌شوند. استفاده از تشک‌های لاتکس دانلوپیلو، بهترین راهکار برای کاهش این مشکل است.

علت عرق کردن زنان در خواب

در زنان، تغییرات هورمونی یکی از مهم‌ترین محرک‌های تعریق شبانه است. به‌ویژه در دوران یائسگی و دوران‌های گذار هورمونی مثل پیش‌یائسگی یا بارداری که تغییرات در سطح استروژن و پروژسترون می‌تواند آستانهٔ تنظیم دما را تغییر دهد و باعث حملات گرگرفتگی و تعریق شبانه شود. افزون بر هورمون‌ها، مشکلات تیروئیدی (پرکاری تیروئید) و مصرف برخی از داروها می‌توانند تعریق را افزایش دهند. همچنین زنان ممکن است به‌علت تفاوت در توزیع چربی و الگوهای متابولیسمی نسبت به مردان، واکنش‌های متفاوتی نشان دهند؛ برای مثال در برخی از زنان، احساس گرما و تعریق شدید با سیکل قاعدگی مرتبط است.

تغییرات هورمونی (قاعدگی، بارداری، یائسگی)

تغییرات هورمونی در دوران قاعدگی، بارداری یا یائسگی می‌تواند باعث اختلال در تنظیم دمای بدن و افزایش تعریق شود.

مشکلات تیروئید و تعریق شبانه

کم‌کاری یا پرکاری تیروئید می‌تواند تعریق بیش‌ازحد در خواب ایجاد کند. در این شرایط، انتخاب یک تشک و بالش خنک، کمک‌کننده است.

نقش تشک و بالش مناسب در کاهش تعریق زنان

تشک و بالش‌های دانلوپیلو با خاصیت تهویه و تنظیم دما، به کاهش تعریق ناشی از تغییرات هورمونی کمک می‌کنند.

بیماری‌ها و شرایط پزشکی مؤثر بر تعریق شبانه

اختلالات هورمونی

اختلالات هورمونی شامل مشکلاتی مثل پرکاری تیروئید، نوسانات هورمونی در یائسگی، یا عدم تعادل هورمون‌های جنسی می‌تواند تعریق شبانه را ایجاد یا تشدید کند. این دسته از علل معمولاً با سایر تظاهرات همراه است؛ مثلاً در پرکاری تیروئید اغلب کاهش وزن، تحریک‌پذیری و ضربان قلب تند دیده می‌شود. در یائسگی هم معمولاً الگوهای گرگرفتگی و تعریق همراه با تغییرات خواب گزارش می‌شود. در بررسی‌های اولیه باید تاریخچهٔ پزشکی، تاریخچهٔ دارویی و آزمایش‌های پایهٔ هورمونی انجام شود تا در صورت لزوم اقدامات درمانی تخصصی شروع شود.

مشکلات قلبی یا تیروئید

برخی مشکلات قلبی و اختلالات سیستم گردش خون نیز می‌توانند به‌صورت غیرمستقیم با افزایش تعریق همراه شوند؛ اما تجربهٔ بالینی نشان می‌دهد علت‌های قلبی غالباً با نشانه‌های دیگری (تنگی نفس، درد قفسهٔ سینه) همراه‌اند. تیروئید، همان‌طور که گفته شد، نقش ویژه‌ای دارد و اختلال در کار غدهٔ تیروئید باید در ارزیابی بیماران با تعریق شبانهٔ پایدار مدنظر قرار گیرد. در صورت شکِ بالینی، ارجاع برای ارزیابی قلبی یا غدد توصیه می‌شود.

عفونت‌ها و بیماری‌های مزمن

عفونت‌های خاص مثل سل یا عفونت‌های مزمن دیگر ممکن است با تعریق شبانهٔ شدید همراه باشند؛ همچنین بیماری‌های مزمنی که التهاب سیستمیک ایجاد می‌کنند می‌توانند این علامت را تولید کنند. در مواجهه با تعریق شبانهٔ مزمن یا شدید، ارزیابی برای عفونت‌های مزمن و بررسی‌های لازم از نظر بدخیمی‌ها و سایر شرایط سیستمیک باید انجام شود. این بررسی‌ها بر اساس شرح‌حال و معاینهٔ اولیه هدایت می‌شوند.

راهکارهای جلوگیری از عرق کردن در خواب

انتخاب تشک با گردش هوای مناسب

تشک‌های دانلوپیلو آلمانی با طراحی خاص، جریان هوا را درون تشک حفظ کرده و گرما را دفع می‌کنند.

استفاده از بالش‌های خنک و ضدتعریق

بالش‌های ارگونومیک و تنفسی، گردن و سر را خنک نگه می‌دارند و مانع تعریق می‌شوند.

تنظیم دمای اتاق و استفاده از ملحفه‌های نخی

دمای مناسب و استفاده از ملحفه‌های سبک نخی، محیط خواب را خنک نگه می‌دارد.

بررسی وضعیت سلامتی توسط پزشک

اگر با وجود بهینه‌سازی محیط خواب، تعریق ادامه داشت، مراجعه به پزشک ضروری است.